Bệnh Taura (đỏ đuôi) trên tôm thẻ chân trắng

Virus Taura Syndrome này đã được đưa vào châu Á thông qua tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương nhập khẩu bị nhiễm bệnh từ các nguồn Trung và Nam Mỹ.

Tác nhân gây ra bệnh Taura

Hội chứng bệnh Taura gây ra bởi virus Taura Syndrome (TSV), một loại virus RNA nhỏ giống picorna được xếp vào họ mới Dicistroviridae. Virus hình cầu có 20 mặt, đường kính 30-32 nm, ký sinh ở tế bào biểu mô và dưới biểu mô đuôi.

Nguyên nhân gây bệnh Taura

Sự lây truyền theo chiều ngang qua việc ăn thịt đồng loại hoặc qua nguồn nước bị ô nhiễm đã được chứng minh ( Brock, 1997 ; Hasson và cộng sự, 1995 ; Lightner, 1996a , Lightner, 1996b ; White và cộng sự, 2002 ).

Sự lây truyền dọc (truyền từ tôm bố mẹ -> tôm con) được nghi ngờ nhiều nhưng chưa được xác nhận bằng thực nghiệm.

Dấu hiệu bệnh Taura ở tôm thẻ

Các dấu hiệu bệnh ở trang trại, bể hoặc ao:

• Tôm có dấu hiệu hôn mê, ngừng ăn.
• Tôm chết nhiều tụ tập ở bờ ao.
• Đột ngột xuất hiện tỷ lệ chết cao ở tôm hậu ấu trùng( tôm con hoặc tôm giống).

Các dấu hiệu bệnh lý chung

Giai đoạn cấp tính của bệnh Taura

Các dấu hiệu chung của tôm thẻ chân trắng bị nhiễm TSV ở giai đoạn cấp tính bao gồm sự mở rộng của các tế bào sắc tố màu đỏ làm cho tôm bị ảnh hưởng về tổng thể, toàn thân tôm có màu hơi đỏ nhạt, quạt đuôi và chân tôm có màu đỏ rõ rệt; do đó bệnh “đuôi đỏ” là một trong những tên được người nuôi đặt cho khi bệnh lần đầu tiên xuất hiện ở Ecuador.

Tôm có dấu hiệu nhiễm TSV cấp tính thường có vỏ mềm, ruột rỗng và thường ở giai đoạn cuối của chu kỳ lột xác. Tôm bị ảnh hưởng cấp tính thường chết trong quá trình lột xác.

Giai đoạn chuyển tiếp (phục hồi)

Nhiều tổn thương dạng mụn nước (sẫm màu) nhiều, có hình dạng bất thường và phân bố ngẫu nhiên trên thân tôm.

Giai đoạn mãn tính

Sau khi lột xác thành công, tôm ở giai đoạn chuyển tiếp chuyển sang giai đoạn nhiễm TSV mãn tính, trong đó tôm nhiễm bệnh dai dẳng không có dấu hiệu bệnh rõ ràng.

Tuy nhiên, tôm thẻ chân trắng bị nhiễm TSV mãn tính có thể kém khả năng chống chịu với các tác nhân gây stress môi trường bình thường (tức là giảm độ mặn đột ngột) so với tôm không bị nhiễm bệnh.

Dịch tễ học

• Hội chứng Taura là bệnh chủ yếu ở giai đoạn ương của tôm thẻ chân trắng Penaeus (Litopenaeus).
• Thường xảy ra trong vòng 14 đến 40 ngày sau khi thả tôm giống vào ao hoặc bể nuôi thương phẩm và dẫn đến tỷ lệ chết từ 40% đến hơn 90%.
• TSV đã được ghi nhận trong các giai đoạn sống của hậu ấu trùng, sắp trưởng thành và trưởng thành.
• Những con tôm sống sót sau khi nhiễm TSV có thể mang mầm bệnh suốt vòng đời của nó.
• Các loài chim di cư, côn trùng sống dưới nước và con người có khả năng là vật trung gian cơ học của virus. Chim là một trong những nguyên nhân lây nhiễm chéo.
• Sự bùng phát nhiễm TSV thường xuyên hơn khi độ mặn dưới 30 ppt.

TSV đã được chứng minh là có khả năng lây nhiễm đến 48 giờ trong phân của mòng biển đã ăn xác tôm bị nhiễm bệnh.

Cách Phòng ngừa bệnh Taura trên tôm thẻ chân trắng

Cách xác định/chuẩn đoán bệnh Taura

Các phương pháp phòng bệnh Taura

Hiện nay bệnh do virus Taura vẫn chưa có thuốc đặc trị, do đó người nuôi cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh tổng hợp để hạn chế tối đa khả năng lây nhiễm của virus từ các nguồn.

Chọn giống:

• Chọn con giống sạch bệnh, đã được kiểm tra PCR.
• Chọn nguồn tôm giống có khả năng kháng bệnh do virus như SPR. Giống tôm SPR đã chứng tỏ được khả năng chống lại các bệnh như: Đốm trắng (WSSV), Taura (TSV), hoại tử gan tụy (AHNPD), hoại tử cơ quan tạo máu (IHHNV) và một số bệnh do vi khuẩn.

Tắm giống:

Phương pháp tắm con giống bằng nano bạc đang được sử dụng phổ biến nhằm tăng khả năng chống lại bệnh. Nếu tôm giống có mang mầm bệnh tiềm ẩn sẽ bị nano bạc diệt khi tắm giống, nano bạc còn tồn tại trong cá thể tôm đến 48h, giúp chống lại vi khuẩn khi ra ngoài môi trường ao nuôi.

Nguồn thức ăn:

Chọn lọc thức ăn có chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng phù hợp.

Tránh cho ăn dư thừa.

Nguồn nước:

• Cần trữ và xử lý nước trong ao lắng, ao sẵn sàng trước khi bơm vào ao nuôi. Nên chia diện tích nuôi thành 60% ao nuôi, 40% ao trữ & xử lý nước.
• Định kỳ diệt khuẩn, virus ao nuôi bằng chế phẩm an toàn như nano bạc Tum. Có thể sử dụng trực tiếp mà không gây sốc tôm.
• Sử dụng các chế phẩm vi sinh để cạnh tranh nguồn thức ăn, dinh dưỡng, môi trường sống với vi khuẩn có hại. Bổ sung đủ lượng vitamin cho sự phát triển của tôm.

Trị bệnh

• Ngăn chăn lột xác
• Giảm ăn hay cắt cử. Nếu độ kiềm trong nước tăng cao hoặc giảm thấp đột ngột. Thì ngừng cho ăn. Nếu tôm chết quá nhiều thì ngừng cho ăn hoàn toàn.
• Duy trì pH > 8. Nếu bệnh trong mùa mưa sẽ rất khó điều trị.
• Không được thay nước (luôn luôn không được thay nước khi bệnh và đang điều trị)

Duy trì chất lượng nước tốt nhất

• Sục khí liên tục và đảm bảo oxy hòa tan liên tục
• Loại bỏ tôm chết

Dùng thuốc

• Không dùng hóa chất hay kháng sinh (không có tác dụng thậm chí còn tác dụng ngược)
• Có thể dùng vi sinh nhưng phải xử lý nhiều lần và liên tục.

Một số lưu ý khi ao nuôi nhiễm bệnh TSV

• Đối với ao nuôi khi bị nhiễm bệnh, tùy tình trạng có thể thu tôm để tránh tổn thất lớn.
• Sau khi thu tôm, nước phải được xử lý diệt khuẩn bằng các chất diệt khuẩn mạnh nhằm loại bỏ “bào tử” virus còn trong ao trước khi thải ra môi trường.
• Khi xác định được bệnh Taura tuyệt đối không dùng kháng sinh. Vì bệnh Taura do virus gây ra nên không có một loại kháng sinh nào có thể điều trị được, sử dụng kháng sinh sẽ làm tôm yếu đi nhanh chóng.