Bệnh gan thận mủ được đặt tên theo triệu chứng chính của bệnh. Bệnh này xuất hiện lần đầu ở Việt Nam năm 1992, mật độ càng cao thì cá tra càng bệnh nhiều. Đến năm 2002, nguyên nhân của bệnh mới được xác định sau một thời gian dài nghiên cứu.
Bệnh gan thận mủ (bệnh đốm trắng trên gan thận) do nhóm vi khuẩn Edwardsiella ictaluri gây ra. Bệnh này thường gây thiệt hại từ 30-70% trên cá tra giống lẫn cá tra nuôi thịt.
Contents
Tác nhân
Tác nhân của bệnh được xác định là vi khuẩn Edwardsiella Ictaluri, đây là một loài vi khuẩn gram âm (-), thuộc họ vi khuẩn đường ruột, chúng mảnh và ngắn, dài chỉ khoảng 0,75-1,25 micromet, khả năng di động rất yếu hoặc không di động. Vi khuẩn này rất dễ thích nghi với những môi trường sống khắc nghiệt, chúng có thể sống trong bùn đến 95 ngày, ở nhiệt độ 25oC.
Triệu chứng bệnh
Mức độ nhẹ (dấu hiệu ban đầu)
- Bên ngoài thân cá bình thường, không có biểu hiện xuất huyết.
- Mắt cá hơi lồi.
- Khi mổ cá ra thì thấy thận lưng, tỳ tạng, gan có các đốm trắng nhỏ (đốm mủ). Lưu ý, ban đầu các đốm mủ chỉ xuất hiện trên thận lưng và tỳ tạng.
Mức độ nặng
- Cá bỏ ăn, bơi lờ đờ trên mặt nước.
- Cá có màu sắc nhợt nhạt, có nhiều bệch lớn, nhỏ trên da.
- Cá thường nhào lộn và xoay tròn (quay tàu).
- Không phản ứng khi có tiếng động, bóng người.
- Một số con xuất huyết tất cả các vi và toàn thân.
- Khi nhấc cá lên khỏi mặt nước, máu chảy ra từ da và mang cá.
Sự lan truyền của mầm bệnh
Sức sống của vi khuẩn cao nên chúng tồn tại lâu trong gan, thận, não của cá tra (ngay cả khi bệnh đã hết vài tháng) gọi là mang trùng. Do đó bệnh có thể xuất hiện rất nhiều lần trong cùng một ao. Vi khuẩn cũng có thể xâm nhập trực tiếp từ nước, theo thức ăn vào ruột, mang, hốc mũi. Và được bài thải ra từ phân, xác cá chết. Những vết xước trên da cá cũng tạo cửa ngõ cho vi khuẩn gây bệnh gan thận mủ xâm nhập.
Chim cò, địch hại khác trong ao có thể làm lan truyền mầm bệnh. Khi chuyển mầm bệnh từ ao này sang ao khác trong một khu vực. Khi một ao cá tra bị mắc bệnh gan thận mủ, chim cò rất hay sà xuống bắt, nên đó cũng được xem là một dấu hiệu chứng tỏ cá có bệnh. Dụng cụ dùng chung như lưới, vợt cho nhiều ao cũng sẽ làm lây truyền mầm bệnh. Độc lực của vi khuẩn sẽ biểu hiện mạnh khi nhiệt độ càng cao và tỷ lệ chết giảm dần khi nhiệt độ > 30oC.
Ký chủ cảm nhiễm
Vi khuẩn này là một mầm bệnh bắt buộc, thường chỉ có một số ký chủ nhất định. Trong đó cá tra là loài bị nhiễm nhiều và nặng nhất, tỷ lệ chết có thể lên tới 100%. Cá trê, cá lăng, cá rô phi và cá hồi vân (ở xứ lạnh) cũng phát hiện có sự xuất hiện của vi khuẩn này, nhưng triệu chứng không rõ ràng và tỷ lệ chết không cao.
Phòng bệnh bệnh gan thận mủ trên cá tra
- Cần cải tạo ao kỹ, sát trùng nước trước khi lấy vào ao.
- Cần chọn cá giống khỏe mạnh, không có các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh như thận lưng sưng, gan sưng, tỳ tạng sưng và bầm đen…
- Đình kỳ (10-15 ngày) xử lý nước ao nuôi để diệt các loại virut, vi khuẩn gây bệnh ao nuôi bằng cách dùng Nano bạc, vôi nông nghiệp CaCO3 với liều 3kg/100m2 ao kết hợp với các loại thuốc xử lý nước như NanoAqua , Iodine 90, ANTI BFV, BKC 80,..
Trị bệnh
- Vớt cá chết ra khỏi ao, đào hố và chôn kỹ lưỡng.
- Dùng kháng sinh hoặc Nano bạc trộn vào thức ăn, giảm lượng thức ăn một nửa. Các loại kháng sinh trị gan thận mủ hay như:
- Sau quá trình trộn kháng sinh gan cá thường bị bầm hoặc có màu sắc nhợt nhạt, nên dùng các sản phẩm giải độc gan.
- Cần trộn Vitamin C để giúp cá tăng sức đề kháng mau khỏi bệnh.
Đặc biệt phải chú ý khi chữa bệnh là trị cho cả đàn cá trong ao chứ không phải chỉ trị riêng cho những con cá bệnh. Nên việc sử dụng hóa chất và chất dinh dưỡng phải cân đối cho cả đàn, để con bệnh được trị và con khỏe có thêm sức đề kháng chống lại mầm bệnh.
Do vậy phòng cho cá tra bị gan thận mủ cũng nên sử dụng các biện pháp chung để xử xử lý môi trường, khử mầm bệnh và chăm sóc tốt sức khỏe cho cá nuôi.
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT VĨNH TÂM
Địa chỉ: Số A12/85 Đường 1A, Ấp 1, Xã Vĩnh Lộc B, Huyện Bình Chánh, TP. HCM
Hotline: 0923 884 877 – 0796 155 955 – 0789 377 177 – 0931 791 133 – 0907 771 622 – 0987 632 531
Email: [email protected]
Fanpage: Vĩnh Tâm – Cung cấp giải pháp xử lý môi trường
Youtube: BIOFIX VIỆT NAM
