Ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, bệnh xuất huyết là một trong những bệnh có tần số xuất hiện cao nhất trên cá tra nuôi thâm canh và đã gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Tác nhân gây bệnh là nhóm vi khuẩn di động Aeromonas spp. bao gồm vi khuẩn Aeromonas hydrophila, A. sobria và A. caviae. Trong đó, vi khuẩn Aeromomas hydrophila được xem là loài gây bệnh cho cá nước ngọt quan trong nhất. Vi khuẩn này gây bệnh xuất huyết (đỏ mỏ đỏ kỳ) trên cá tra, basa và nhiều loài cá nuôi khác. Để hạn chế thiệt hại do các bệnh vi khuẩn, nhiều loại thuốc kháng sinh đã được người nuôi cá tra sử dụng.
Trong quá trình nuôi, các ao nuôi tích tụ mùn bã, bùn, rác và các chất thải khác làm ô nhiễm nguồn nước, tiềm ẩn các mầm bệnh đối với cá nuôi; cá thường bị nhiễm bệnh xuất huyết do vi khuẩn, gây thiệt hại rất lớn. Do vậy, cần chú ý các dấu hiệu bệnh lý và tác nhân gây bệnh để phòng và trị bệnh kịp thời, góp phần giảm thiệt hại và phòng ngừa dịch bệnh lây lan.
Nguyên nhân
Bệnh do nhiều loại vi khuẩn như: Aeromonas hydrophila, Pseudomonas sp, E.ictaluri,Clostridium sp,… gây ra.
Triệu chứng
- Xuất hiện đốm đỏ trên da và gốc vây, hậu môn xuất huyết.
- Xoang bụng trương to và có nhiều dịch màu vàng, nội tạng xuất huyết.
- Gan, thận, lách xưng to, nhũn gan và có màu đỏ sậm.
- Trường hợp cá bị bệnh ác tính trên điểm đầu có chấm đỏ (lủng sọ), lồi mắt, tốc độ chết nhanh và tỷ lệ hao hụt cao.
Phòng bệnh
- Chọn cá giống khỏe mạnh, không nhiễm bệnh.
- Quản lý môi trường tốt (hút đáy định kỳ, không để nước quá xanh, tránh hiện tượng tảo tàn).
- Bổ sung men tiêu hóa + vitamin C định kỳ 2-3 lần trong tuần để tăng cường miễn dịch, giúp cá hạn chế bệnh.
- Diệt khuẩn định kỳ nguồn nước ao nuôi (7-10 ngày/lần)
- Xổ ký sinh định kỳ 20 ngày/lần đối với cá giống hoặc 30 ngày/lần đối với cá thịt
Quy trình điều trị
- Ngày thứ 1: Cắt mồi, thay nước làm sạch môi trường tạt NanoAqua cho cá khỏe
- Ngày thứ 2: Diệt khuẩn nguồn nước ao nuôi bằng Nano bạc, PV Iodine, Protec…
- Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6: Trộn kháng sinh hoặc Nano bạc cho cá ăn liên lục 2-5 ngày.
- Nếu cá giảm bệnh thì cho ăn + bổ gan + men tiêu hóa cho cá mau phục hồi sức khỏe.
Việc sử dụng hóa chất và kháng sinh quá mức, không đúng qui định, có thể tác động đến môi trường, hệ sinh thái. Kháng sinh còn có thể tồn lưu trong môi trường nuôi hoặc thậm chí để lại dư lượng trong sản phẩm thủy sản dẫn đến hiện tượng kháng kháng sinh của các loài vi khuẩn gây bệnh trên cá. Chính vì thế, người nuôi cá không những chỉ nắm vững kiến thức về đặc điểm vi khuẩn gây bệnh, biện pháp chẩn đoán và phòng bệnh mà còn phải có kiến thức cơ bản về tính chất của một số hóa chất và thuốc dùng trong thủy sản.
Đặc biệt, người nuôi cá phải biết cách chọn đúng loại kháng sinh cho từng tác nhân vi khuẩn gây bệnh, cách sử dụng kháng sinh và dùng kháng sinh khi thật cần thiết nhằm hạn chế sự kháng thuốc, giảm chi phí điều trị và đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Trong bài viết này sẽ trình kết quả làm kháng sinh đồ của 42 chủng vi khuẩn Aeromonas spp. (gây bệnh xuất huyết trên cá tra ở ĐBSCL) trên 11 loại kháng sinh.
Ghi chú: Ampicillin (AM/10µg), amoxicillin+clavulanic acid (AMC/20/10µg), cefazoline (CEZ/30µg), cefalexine (CN/30µg), florfenicol (FFC/30µg), tetracycline (TE/30µg), doxycycline (DO/30µg), flumequine (FM/30µg), ciprofloxacin (CIP/30µg), streptomycin (SM/10µg), trimethoprime+sulfamethoxazol (SXT/1,25/23,75µg).
Ở Việt Nam, thuốc kháng sinh chloramphenicol bị nghiêm cấm sử dụng trong nuôi trồng thủy sản vì có độc tính rất mạnh và là nguyên nhân gây ra hiện tượng thoái hóa tủy xương. Tuy nhiên, dẫn xuất florinated của kháng sinh này là florfenicol được Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (gọi tắt là FDA) cho sử dụng trong một số ngành chăn nuôi công nghiệp, bao gồm ngành nuôi trồng thủy sản. Kết quả làm kháng sinh đồ cho thấy, đa số vi khuẩn gây bệnh xuất huyết cá tra (hơn 87% số chủng vi khuẩn) nhóm vi khuẩn Aeromonas spp nhạy với florfenicol.
Tóm lại, hiện tại có thể dùng thuốc kháng sinh florfenicol hoặc doxycycline để trị bệnh xuất huyết do vi khuẩn Aeromonas spp. trong trường hợp cần thiết.
CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT VĨNH TÂM
Địa chỉ: Số A12/85 Đường 1A, Ấp 1, Xã Vĩnh Lộc B, Huyện Bình Chánh, TP. HCM
Hotline: 0923 884 877 – 0796 155 955 – 0789 377 177 – 0931 791 133 – 0907 771 622 – 0987 632 531
Email: [email protected]
Fanpage: Vĩnh Tâm – Cung cấp giải pháp xử lý môi trường
Youtube: BIOFIX VIỆT NAM
