Bể ương vèo tôm xuất hiện khí độc NH3, NO2 nguyên nhân chủ yếu là do bị gián đoạn quá trình chuyển hóa thức ăn. Nguyên nhân của tình trạng này là do đâu? Và làm cách nào để xử lý khí độc bể ương vèo tôm hiệu quả?
Contents
Tại sao ao nuôi tôm (bể ương vèo) có khí độc NH3, NO2?
Protein trong thức ăn sẽ được phân huỷ thành các chất đơn giản hơn. Các chất này tiếp tục được phân giải thành Acid Amin nhờ tác dụng của Enzyme ngoại bào. Một phần nhỏ Acid Amin sẽ được vi sinh vật sử dụng, phần còn lại tiếp tục phân giải tạo ra NH3 (gây độc cho tôm), NH3, CO2… và một số sản phẩm trung gian khác.
Dưới tác dụng của nhóm vi khuẩn Nitrosomonas sp, NH3 và NH4 được chuyển hoá thành NO2 (gây độc cho tôm). Sau đó vi khuẩn Nitrobacter sp sẽ chuyển hoá NO2 thành NO3 (ít gây độc cho tôm). NO3 có thể được các thực vật thủy sinh sử dụng như là một nguồn dinh dưỡng hoặc có thể bị chuyển hóa tiếp thành khí Nitơ (N2) qua hoạt động của các vi khuẩn yếm khí.
Quá trình chuyển hóa NH3, NO2 trong ao nuôi tôm.
Khí độc NH3, NO2 gây độc cho tôm như thế nào?
Ammonia (NH3) và Nitrite (NO2) ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh, gây hư hại mang, gan tụy khi tôm tiếp xúc với nồng độ cao và trong thời gian dài. Ammonia (NH3) và Nitrite (NO2) cao làm giảm tăng trưởng, giảm sức đề kháng, tỷ lệ sống thấp, hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) tăng cao, thậm chí gây chết tôm.
Các yếu tố ảnh hưởng đến độc tính của NH3, NO2
Độ pH: Khi mật độ tảo trong ao cao gây biến động pH ngày đêm lớn, đặc biệt pH tăng cao sẽ làm tăng độc tính của NH3.
Nhiệt độ: Vào mùa lạnh hoặc khi nhiệt độ nước thấp, các quá trình sinh học trong nước diễn ra chậm làm tích luỹ NH3 và NO2 trong nước. Bên cạnh đó thời gian NH3 gây Stress cho tôm trùng với thời gian hệ miễn dịch tôm suy yếu trong các tháng mùa lạnh.
Mối quan hệ giữa Nhiệt độ, pH và NH3 trong ao nuôi tôm.
Độ mặn: Độ mặn thấp, tôm mất nhiều năng lượng cho quá trình cân bằng áp suất thẩm thấu cũng ảnh hưởng đến độc tính của Nitrite (NO2). Phải kiểm tra nồng độ NH3 và NO2 trong bể ương hằng ngày. Đo nồng độ NH3 và NO2 ít nhất 1 lần/ngày để có hướng xử lý kịp thời và hiệu quả. Giữ được nồng độ NH3 < 0.1mg/lít và NO2 < 4 mg/lít, trường hợp vượt ngưỡng phải liên hệ ngay với kỹ thuật viên để đưa hướng xử lý phù hợp và kịp thời.
Tìm hiểu nhanh: Độ mặn thích hợp nuôi tôm thẻ chân trắng và tôm sú
Khí độc NH3, NO2 xuất hiện trong các mô hình ương vèo khi nào?
Khi ương tôm với mật độ vừa phải (dưới 3,000 post/khối nước) chỉ bổ sung vi sinh xử lý ô nhiễm (không dùng nhóm vi khuẩn Nitrat hoá) NH3 và NO2 thường xuất hiện sau ngày ương thứ 5 và sẽ tăng dần sau đó nếu không có các biện pháp xử lý an toàn.
Xử lý khí độc bể ương vèo tôm (NH3, NO2) bằng biện pháp sinh học
Qua những điều trên cho thấy khí độc NH3 và NO2 sẽ tích luỹ cao trong bể ương vèo (ao nuôi tôm) nếu có một quá trình chuyển hoá hữu cơ bị gián đoạn. Mà nguyên nhân chính là thiếu các dòng enzyme và vi sinh vật chuyển hoá thành chất không độc.
Khi phát hiện Ammonia và Nitrite trong bể ương cần đánh giá tổng thể để xác định nguyên nhân rồi đưa ra giải pháp phù hợp. Nguyên nhân có thể là do thay đổi môi trường, nhiệt độ, quản lý cho ăn, tình trạng sức khỏe nhất thời của tôm, giới hạn chuyển hóa của ao nuôi (carrying capacity) …
Xử lý khí độc bể ương vèo tôm (NH3, NO2) là một quá trình lâu dài, do nhóm vi khuẩn này có tốc độ tăng trưởng chậm và nhạy cảm với các thay đổi của môi trường, là nhóm vi khuẩn tự dưỡng trong môi trường hiếu khí bắt buộc (cần có oxy để tăng trưởng). Phác đồ phát huy tốt khi NH3 và NO2 chưa quá cao, môi trường không quá ô nhiễm, các yếu tố độ kiềm, nhiệt độ, oxy,… ở mức phù hợp. Do nhóm vi khuẩn này cần thời gian dài (khoảng 2 tuần) để tăng trưởng, do đó, Biogency khuyến cáo nên dùng định kì từ đầu vụ, không đợi tình hình chuyển biến xấu rồi mới tiến hành xử lý.
Giải pháp Xử lý khí độc bể ương vèo tôm (NH3, NO2) đề xuất:
Xử lý nước:
- Giai đoạn 1: Cung cấp hệ vi sinh chuyên xử lý ô nhiễm giúp phân huỷ nhanh ô nhiễm hữu cơ trong hệ thống ương mật độ cao thông qua các chế phẩm sinh học.
- Giai đoạn 2: Cung cấp chế phẩm sinh học chứa hỗn hợp vi khuẩn Nitrate hóa và Nitrite hóa đậm đặc, tỷ lệ cân đối. Giúp chuyển NH3 và NO2 thành dạng ít gây độc hơn cho tôm ương.
Cho ăn:
Cung cấp men tiêu hoá, tăng cường hấp thu dinh dưỡng với sản phẩm chứa 4 loại men tiêu hóa cần thiết với hàm lượng đậm đặc giúp thức ăn được “cắt nhỏ” và phân rã thành dạng nhũ tương dễ hấp thu. Cung cấp thêm hỗn hợp Vitamin và chất điện giải chống sốc, tăng sức đề kháng cho tôm ương giúp tôm tăng trưởng và tăng khả năng kháng bệnh.
